Grönland buz tabakası, iklim krizi nedeniyle saatte ortalama 30 milyon ton eriyor. Bilim insanları, Kuzey Atlantik’e akan ve buzdan kaynaklanan tatlı su kaynağının, Atlantik meridyenel devridaim sirkülasyonu (Amoc) olarak andlandırılan okyanus akıntılarının çöküşüne neden olabileceği ve bu durumun insanlık için ciddi sonuçlar doğurabileceğinden endişe ediyor.
Küresel ısınmanın bir sonucu olarak Grönland’daki büyük buz kaybı yıllardır devam ediyor. Bilim insanlarının çalışmasında da, Grönland’daki birçok buzulun 1985’ten 2022’ye kadar her ay eridiği ve bu erimenin uydu fotoğraflarıyla analiz edildiği aktarıldı.
“BAZI ENDİŞELER VAR”
Araştırmayı yöneten ABD’deki Jet Propulsion Laboratuvarı’ndan Dr. Chad Greene, “Grönland çevresindeki değişiklikler muazzam ve her yerde yaşanıyor, neredeyse her buzul son birkaç on yılda geri çekildi. Kuzey Atlantik Okyanusu’na tatlı su bırakırsanız, Amoc’un kesinlikle zayıflaması mantıklıdır ancak ne kadar zayıfladığına dair bir öngörüm yok” ifadesini kullandı.
Çalışmayla ilgili ayrıca şu ifadeler kullanıldı:
* Herhangi bir küçük tatlı su kaynağının, Amoc’un tam ölçekli çöküşünü tetikleyebilecek, küresel hava düzenini, ekosistemleri ve küresel gıda güvenliğini bozabilecek bir ‘devrilme noktası’ olarak hizmet edebileceğine dair bazı endişeler var. Ancak Grönland’daki buzulların çekilmesinden kaynaklanan tatlı su şu anda oşinografik modellere dahil edilmemiştir.
Amoc’un son 1600 yılın en zayıf seviyesinde olduğu zaten biliniyordu ve 2021’de araştırmacılar bir devrilme noktasına dair uyarı işaretleri tespit etti. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada, çöküşün en kötü senaryoda 2025’e kadar gerçekleşebileceği öne sürüldü. Grönland buz tabakasının önemli bir bölümünün de bilim insanları tarafından geri dönüşü olmayan bir erime noktasına yakın olduğu ve buzun deniz seviyesinde 1-2 metrelik bir yükselmeye eşdeğer olduğu düşünülüyor.
ÇALIŞMANIN DETAYLARI
Nature dergisinde yayınlanan çalışmada, yapay zeka teknikleri kullanılarak 38 yıllık süre zarfında 235 binden fazla buzulun son konumu, 120 metre çözünürlükte haritalandı. Bu da Grönland buz tabakasının 1985’ten bu yana kenarlarında yaklaşık 5 bin km2’lik bir alanı kaybettiğini ve bunun da bir trilyon ton buza eşdeğer olduğunu gösterdi.
Grönland buzuyla ilgili diğer tüm ölçümleri bir araya getiren bir projenin en son güncellemesi, 2003’ten bu yana her yıl 221 milyar ton buzun kaybolduğunu ortaya koydu. Yeni çalışma buna yılda 43 milyar ton daha ekleyerek toplam kaybı saatte ortalama 30 milyon ton yapıyor.
Araştırmayı yürüten ABD’deki Jet Propulsion Laboratuvarı’ndan Dr. Chad Greene ve meslektaşları, 2022 yılında yayınlanan bir çalışmada da Antarktika buz sahanlıklarının zaman içindeki boyutunu da analiz etti. Bu çalışma, 1997’den bu yana buz sahanlıklarından kaybedilen toplam miktarın, sahanlıkların daralan alan genişliği hesaba katıldığında ve sahanlıkların incelmesine eklendiğinde iki katına çıkarak yaklaşık 12 ton olduğunu ortaya koydu.
